Instrukcja operacyjna INOP

Instrukcja operacyjna (w skrócie: INOP) to dokument, który musi być opracowany przez operatora systemu BSP, który wykonuje loty w kategorii szczególnej według narodowych scenariuszy standardowych dla operacji BVLOS, a więc NSTS-05, NSTS-06, NSTS-07, NSTS-08. Po zakończeniu okresu przejściowego (czyli od 1 stycznia 2024), instrukcja taka będzie wymagana dla każdego lotu w kategorii szczególnej według scenariusza standardowego STS-01 i STS-02. Będzie ją więc musiał mieć każdy pilot BSP latający w kategorii szczególnej.

Obowiązki operatora

Obowiązki operatora zależą od kategorii lotu (są inne dla kategorii otwartej i szczególnej) oraz od scenariusza standardowego według którego wykonywane są loty (są inne dla lotów VLOS i inne dla lotów BVLOS):

W rozdziale UAS.NSTS-0x.070 Obowiązki operatora systemu bezzałogowego statku powietrznego (gdzie: x to liczba 5, 6, 7, 8 określająca numer narodowego scenariusza standardowego dla operacji BVLOS), znajduje się następujący zapis:

Oprócz obowiązków określonych w sekcji UAS.SPEC.050 załącznika do rozporządzenia nr 2019/947/UE operator systemu bezzałogowego statku powietrznego:

1. Sporządza instrukcję operacyjną zgodnie z dodatkiem 5 załącznika do rozporządzenia nr 2019/947/UE.

2. Zapewnia adekwatność procedur bezpieczeństwa i procedur awaryjnych.
3. Opracowuje plan działania w sytuacjach awaryjnych odpowiedni dla operacji, obejmujący co najmniej:
1) plan ograniczenia eskalacji skutków sytuacji awaryjnej;
2) warunki powiadamiania właściwych organów i organizacji;
3) kryteria identyfikacji sytuacji awaryjnej;
4) określenie obowiązków pilota bezzałogowego statku powietrznego oraz wszelkich innych członków personelu odpowiedzialnych za realizację obowiązków istotnych z punktu widzenia operacji z użyciem systemu bezzałogowego statku powietrznego.

Oznacza to, że instrukcja operacyjna dla lotów BVLOS musi być zgodna z sekcją UAS.SPEC.050 i z zapisami dodatku 5 do rozporządzenia 2019/947. Dla ułatwiania treść dodatku 5 została „wyjęta” z rozporządzenia i umieszczona w pliku PDF, dla łatwiejszej analizy.

Zawartość instrukcji operacyjnej

Zgodnie z wymaganiami dodatku 5 instrukcja operacyjna INOP powinna zawierać:

Oświadczenie o spełnieniu wymagań i wprowadzeniu instrukcji do użytku przez operatora
Opis organizacji operatora
Koncepcja operacji wykonywanych z użyciem systemów BSP
Instrukcje obsługi technicznej używanych systemów BSP
Procedury:
- operacyjne:
  - 1) normalne
  - 2) bezpieczeństwa
  - 3) awaryjne
- inne takie jak:
  - procedury zmniejszenia uciążliwości operacji
  - procedury ochrony danych osobowych
  - procedury prowadzenia dokumentacji
  - procedury zgłaszania zdarzeń
  - w przypadku bardziej rozbudowanych operacji także:
    - procedury minimalizacji błędów ludzkich
    - procedury komunikacji pomiędzy członkami wieloosobowej załogi
    - procedury zgłaszania gotowości członków załogi do pełnienia obowiązków podczas trwania operacji
Plan działania w sytuacjach awaryjnych (obligatoryjny)

Ad. 1)
Od 1 stycznia 2024 r. (czyli po zakończeniu okresu przejściowego) instrukcja operacyjna będzie dotyczyła każdego pilota latającego w kategorii szczególnej. Warto więc zacząć nad nią pracować już teraz.

Ad. 2)
Ta część instrukcji operacyjnej INOP będzie inna dla operatora który jednocześnie jest pilotem a inna dla operatora posiadającego flotę dronów i zatrudniającego pilotów.

Ad. 3)
Koncepcja operacji (ang. ConOps) to słowny opis wykonywanych lotów przez operatora.

Ad. 4)
Ponieważ operatorzy wykorzystują obecnie gotowe systemy BSP oferowane przez wyspecjalizowane firmy (np. DJI, Autel, Yuneec), to w punkcie 4 wystarczy załączyć instrukcje obsługi przygotowane przez producentów BSP. Jeśli operator wykorzystuje konstrukcje customowe (oparte np. o oprogramowanie ArduPilot, BetaFlight, INAV), powinien opracować własną instrukcję obsługi lub uzyskać ją od firmy dostarczającej taki BSP.

Ad. 5)
Konieczność opracowania procedur wynika z sekcji UAS.SPEC.050. Spełnienie obowiązków sekcji UAS.SPEC.050 jest wymagana od wszystkich operatorów systemów BSP wykonujących loty w kategorii szczególnej. Jeśli operator korzysta z gotowego systemu BSP (do którego producent dostarczył instrukcję obsługi) i opracował wymagane procedury to pozostaje mu dopisanie trzech pierwszych punktów, czyli:

Oświadczenie o spełnieniu wymagań i wprowadzeniu instrukcji do użytku przez operatora
Opis organizacji operatora
Koncepcja operacji wykonywanych z użyciem systemów BSP

aby instrukcje operacyjna była zgodna z dodatkiem 5.

Ad. 5.1)
Procedury normalne zawierają zbiór zasad określonych przez operatora systemu BSP, według których postępuje pilot BSP, aby bezpiecznie i efektywnie zrealizować zaplanowaną operacji z użyciem BSP. Najczęściej bazują one na następujących elementach:

znajomości instrukcji obsługi dostarczonej przez producenta systemu BSP
znajomości ograniczeń wykorzystywanego systemu BSP
używaniu listy kontrolnej (checklist), zawierającej:
- ocenę stanu technicznego BSP
- ocenę terenu nad którym planowany jest lot
- określenie przeszkód terenowych i źródeł potencjalnych niepożądanych zakłóceń
- analizę przestrzeni powietrznej i stref geograficznych
- weryfikację pogody
- uzyskiwanie zgód od zarządzającymi strefami geograficznymi i obiektami
- sposoby komunikacji z innymi użytkownikami przestrzeni powietrznej i

Procedury normalne są wykonywane przez pilota od startu do lądowania, jeśli działają systemy wspomagające lot oparte o sygnał nawigacji satelitarnej GNSS. Procedury te można podzielić na:

Czynności wykonywane przed startem
Wykonanie startu
Czynności wykonywane w trakcie lotu
Wykonanie lądowania
Czynności wykonywane po zakończeniu lotu

Ad. 5.2)
Procedury bezpieczeństwa są wykonywane przez pilota na polecenie służb ruchu lotniczego (nakaz lądowania w mobilnej aplikacji DroneRadar ze względu na niespodziewany lot śmigłowiec LPR ze statusem HEMS), innego organu zarządzającego obszarem w którym odbywa się lot, po pojawieniu się statku powietrznego w przestrzeni lotu (któremu pilot BSP musi bezwzględnie ustąpić pierwszeństwa), po wykryciu osób postronnych w obszarze lotu oraz innych zdarzeń, np.: wadliwego funkcjonowania zewnętrznych systemów wspierających lot, np.: awarii systemu GNSS, awarii aplikacja mobilnej DroneRadar do zgłaszania lotów itp.).

Ad. 5.3)
Procedury awaryjne są uruchamiane jeśli pilot utracił kontrolę nad BSP. Ma to miejsce np. w takich sytuacjach:

pilot próbuje ręcznie sterować torem lotu BSP, a BSP nie reaguje na ruchy drążków sterujących
pilot aktywował automatyczny powrót do miejsca startu RTH (ang. Return To Home), a BSP nie wraca tylko zaczyna realizować procedurę RTC (ang. Return To China)

Warto zwrócić uwagę, że wymienione sytuacje nie muszą w konsekwencji spowodować wypadku czy uszkodzenia mienia. Mimo, że BSP „zerwał się ze smyczy” zdalnego sterowania, jest szansa, że wyląduje w przygodnym terenie lub spadnie z niewielkiej wysokości bez uszkodzeń. Dlatego też operator powinien przewidzieć taką sytuację i stworzyć procedurę podążania za BSP w celu odzyskania sygnału zdalnego sterowania lub jego odnalezienia. Procedura ta powinna być krótka, aby pilot BSP w stresującej sytuacji po prostu wsiadł do samochodu i zaczął jechać w kierunku uciekającego BSP. Najlepiej jakby w takiej sytuacji była jeszcze jedna osoba…

Ad. 6)
Plan działania w sytuacjach awaryjnych (ang. Emergency Response Plan) jest najczęściej stosowany w Instrukcjach Operacyjnych dla operacji wykraczających poza scenariusze standardowe. Warto jednak wiedzieć kiedy się go stosuje i po co. ERP jest stosowany po zaistnieniu zdarzenia z udziałem BSP np. po upadku na ziemię, po uderzeniu w samochód, po uszkodzeniu głowy przechodnia. ERP określa sposób poinformowania o zdarzeniu odpowiednich służb (np.: Pogotowia Ratunkowego, Straży Pożarnej, Policji, informatorów FIS, kontrolera TWR, PKBWL, ULC).

Cel INOP

Stosowanie instrukcji operacyjnej INOP jest wymogiem formalnym, określonym przepisami, ale czy należy tą instrukcję traktować jedynie jako „zło konieczne”? Absolutnie nie, instrukcja operacyjna to jedno z narzędzi pilota BSP, które odpowiednio użyte pomaga w pracy i zwiększa bezpieczeństwo operacji lotniczej wykonywanej z użyciem systemu BSP.

Stwórz Instrukcję Operacyjną INOP

Bazując na doświadczeniu zdobytym podczas opracowania Instrukcji Operacyjnych dla operatorów posiadających floty dronów i zatrudniających wielu pilotów, a także podczas opracowywania wniosków Prezesa ULC na loty wykraczające poza scenariusze standardowe, postanowiliśmy przygotować soczysty i merytoryczny kurs on-line, który pozwala każdemu pilotowi BSP zapoznać się z tematem instrukcji operacyjnej oraz samodzielnie ją przygotować na podstawie materiałów szkoleniowych oraz dedykowanej aplikacji.

Stwórz Instrukcję Operacyjną INOP

984,00 zł

Dodaj do koszyka

Pomoc w przygotowaniu INOP

Jeśli nie chcesz samodzielnie tworzyć Instrukcji Operacyjnej INOP, chcesz ją zlecić lub potrzebujesz pomocy dobrze trafił\aś\eś. Jesteśmy grupą specjalistów, którzy od 2009 roku współtworzą branżę BSP w Polsce i wdrażają systemy BSP w przedsiębiorstwach i instytucjach. Oferujemy pomoc w opracowaniu Instrukcji Operacyjnej INOP. Opracowanie będzie zawierało:

elementy wymagane w dodatku 5
elementy wymagane w sekcji UAS.SPEC.050
opis operatora, używanych systemów BSP i zatrudnianych pilotów BSP
prosty język bez sformułowań prawniczych, ułatwiający zrozumienie treści osobom bez dogłębnej znajomości przepisów lotniczych
przejrzystą strukturę zawierająca spis treści, spis używanych skrótów, spis załączników
elastyczne procedury:
- planowania i realizacji operacji z użyciem systemów BSP
- wykonywania lotów z użyciem systemów BSP operatora w polskiej przestrzeni powietrznej
- uniwersalne procedury normalne, bezpieczeństwa i awaryjne dopasowane do lotów z użyciem wielowirnikowców (MR), samolotów (A) i śmigłowców (H)
listy kontrolne (checklisty) ułatwiające wykonanie przygotowania operacyjnego przed lotem, realizacji samego lot i czynności po jego zakończeniu

Instrukcja Operacyjna INOP może być napisana na jednej kartce A4, ale może mieć kilkanaście czy nawet kilkadziesiąt stron, ponieważ jej zawartość zależy od rodzaju operacji, które są wykonywane przez operatora oraz od wielkości operatora i jego struktury organizacyjnej. Dlatego cena przygotowania INOP jest ustalana indywidualnie.

Zapraszamy do kontaktu: konsultacje_@drony.pl (skasuj _).