Procedury bezpieczeństwa określa operatora systemu BSP. Jeśli BSP wyleciał poza ustaloną granicę przestrzeni geografii lotu to znaczy, że znajduje się w przestrzni bezpieczeństwa. W takim przypadku pilot BSP stosuje procedury bezpieczeństwa, które mają na celu skierowanie BSP do granicy przestrzeni geografii lotu. Procedury bezpieczeństwa mogą być stsoowane również na wypadek sytuacji odbiegających od normy.
KnowHow
Opisy wybranych zagadnień, które mogą pomóc przygotować się do egzaminu online dla A2 lub NSTS.
System świadomości przestrzennej SBSP
Jednym w wielu obowiązków operatora systemu BSP, który chce wykonywać operację w oparciu o scenariusze standardowe STS-01 i STS-02 jest wgrywanie aktualnych informacji o strefach geograficznych do systemu świadomości przestrzenej, jeśli SBSP jest w ten system wyposażony. Ponieważ strefy geograficzne to struktury dynamicznie zmieniające się w ciągu doby, w praktyce wgrywanie aktualnych informacji trzeba wykonać przed lotem.
W rozdziale UAS.STS-01.030 Obowiązki operatora systemu bezzałogowego statku powietrznego scenariusza STS-01 znajduje się następujący zapis:
7) wgrywa zaktualizowane informacje do systemu świadomości przestrzennej, jeżeli funkcja ta jest zainstalowana w systemie bezzałogowego statku powietrznego, w przypadku gdy wymaga tego strefa geograficzna dla systemów bezzałogowych statków powietrznych dla planowanej lokalizacji operacji
Identyczmu zapis znajdziemy w rozdziale UAS.STS-02.030 Obowiązki operatora systemu bezzałogowego statku powietrznego scenariusza STS-02.
Klasa C5
W scenariuszu standardowym STS-01 znajduję się zapis określający, że operacje z wykorzystaniem z użyciem tego scenariusza muszą być wykonywane z użyciem bezzałogowego statku powietrznego, który jest oznaczony jako klasa C5 i spełnia wymogi tej klasy, jak określono w części 16 załącznika do rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/945, i jest eksploatowany z aktywnym i zaktualizowanym systemem jednoznacznej zdalnej identyfikacji.
Bufor ryzyka naziemnego
Obszar operacji wykonywanej w użyciem BSP według scenariusza standardowego STS-01 składa się z:
A) obszar przestrzeni lotu
B) obszar przestrzeni bezpieczeństwa z granicą zewnętrzną lub granicami zewnętrznymi wykraczającymi o co najmniej 10 m poza granicę lub granice obszaru przestrzeni lotu; oraz
C) bufor ryzyka naziemnego, który obejmuje odległość wykraczającą poza zewnętrzną granicę lub zewnętrzne granice obszaru przestrzeni bezpieczeństwa i który spełnia co najmniej następujące parametry:
| Minimalna odległość, na jaką rozpościera się bufor ryzyka naziemnego w odniesieniu do wolnych bezzałogowych statków powietrznych | Minimalna odległość, na jaką rozpościera się bufor ryzyka naziemnego w odniesieniu do wolnych bezzałogowych statków powietrznych | |
| Maksymalna wysokość nad ziemią | o MTOM do 10 kg | o MTOM powyżej 10 kg |
| 30 m | 10 m | 20 m |
| 60 m | 15 m | 30 m |
| 90 m | 20 m | 45 m |
| 120 m | 25 m | 60 m |
Wolny BSP
W scenariuszu standardowym STS-01 znajduję się definicja wolnego bezzałogowego statku powietrznego. Jest nim BSP, którego prędkość względem ziemi jest mniejsza niż 5 m/s.
Aktualne przepisy, Kategoria otwarta, Kategoria szczególna, KnowHow
Zgłaszanie zdarzeń
Zgłaszanie zdarzeń reguluje Artykuł 19 Informacje na temat bezpieczeństwa w ROZPORZĄDZENIU WYKONAWCZYM KOMISJI (UE) 2019/947 z dnia 24 maja 2019 r. w sprawie przepisów i procedur dotyczących eksploatacji bezzałogowych statków powietrznych, który brzmi następująco:
- Właściwe organy państw członkowskich oraz organy nadzoru i kontroli rynku, o których mowa w art. 36 rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/945, współpracują w kwestiach bezpieczeństwa i ustanawiają procedury skutecznej wymiany informacji na temat bezpieczeństwa.
- Każdy operator bezzałogowego systemu powietrznego zgłasza właściwemu organowi wszelkie zdarzenia związane z bezpieczeństwem oraz przekazuje informacje dotyczące swojego bezzałogowego systemu powietrznego zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 376/2014.
Kontrolowany obszar naziemny
Zgodnie z definicją w rozporządzeniu 947/2019:
kontrolowany obszar naziemny oznacza obszar naziemny, na którym eksploatuje się bezzałogowy system powietrzny i w którego granicach operator bezzałogowego systemu powietrznego jest w stanie zadbać o to, by znajdowały się na nim wyłącznie osoby zaangażowane w operację.
Kontrolowany obszar naziemny (w skrócie KON) musi być ustanowiony, w pewnych warunkach, jeśli lot jest realizowany zgodnie ze scanariuszami NSTS oraz w każdym locie realizowanym według scenariuszy STS-01 i STS-02.
KON w scenariuszach NSTS
Jeśli wymiar charakterystyczny (ang. Characteristic Dimension, w skrócie: CD) drona jest większy niż 1m, to podczas lotów VLOS/BVLOS wykonywanych według scenariuszy NSTS, trzeba stosować taki zapis:
– o maksymalnym wymiarze typowym wynoszącym maksymalnie 3 metry w zasięgu widoczności wzrokowej (VLOS) nad kontrolowanym obszarem naziemnym, z wyjątkiem przelotów nad zgromadzeniami osób
– o maksymalnym wymiarze typowym wynoszącym maksymalnie 3 metry poza zasięgiem widoczności wzrokowej (BVLOS) nad kontrolowanym obszarem naziemnym
Dla przykładu ma to miejsce podczas lotów wykonywanych przy pomocy DJI Matrice 30. Ten BSP ma wymiar charakterystyczny 107,44cm. To znaczy, że przekracza 1m. W praktyce oznacza to znaczne zawężenie możliwości wykonywania lotów takim dronem. Żeby latać zgodnie z prawem konieczne staje się rozbudowanie procedur w instrukcji operacyjnej!
Jeśli BSP jest mniejszy niż 1m, zgodnie ze scenariuszami NSTS, można stosować takie zapisy:
– o maksymalnym wymiarze typowym wynoszącym maksymalnie 1 metr w zasięgu widoczności wzrokowej (VLOS) lub w locie FPV, z wyjątkiem przelotów nad zgromadzeniami osób
– o maksymalnym wymiarze typowym wynoszącym maksymalnie 1 metr poza zasięgiem widoczności wzrokowej (BVLOS) nad obszarami słabo zaludnionymi
W operacjach FPV według NSTS-01, jeśli prędkość lotu jest większa niż 15m/s operator również musi wprowadzić kontrolowany obszar naziemny. Powoduje to w praktyce brak możliwości wykonywania lotów dronami wyścigowymi.
KON w scenariuszach STS
Już w tytule obu scenariuszy jest określone, że loty mogą być wykonywane tylko nad kontrolowanym obszarem naziemnym. Dla STS-01 jest to kontrolowany obszar naziemny w środowisku zaludnionym, zaś w STS-02 w środowisku słabo zaludnionym.
Neutralizacja BSP
Dron latający w przestrzeni powietrznej, jeśli nawet przelatuje nad czyjąś posesję nie może zostać bezkarnie zneutralizowany (np. zestrzelony z wiatrówki). Co więcej nieuprawniona neutralizacja BSP to przestępstwo i stworzenie znacznego niebezpieczeństwa dla osób postronnych. Przekonał się o tym 42 latek, który strzelał do drona z wiatrówki: https://www.rmf24.pl/regiony/warszawa/news-warszawa-strzelil-z-wiatrowki-do-drona-grozi-mu-wiezienie,nId,7303116
W ustawie Prawo lotnicze znajduje się paragraf, który określa sytuacje w których BSP może zostać zneutralizowany:
Art. 126a. Zniszczenie, unieruchomienie bezzałogowego statku powietrznego lub przejęcie kontroli nad jego lotem
1. Bezzałogowy statek powietrzny, w tym model latający, może zostać zniszczony, unieruchomiony albo nad jego lotem może zostać przejęta kontrola, w przypadku gdy:
1) przebieg lotu lub działanie bezzałogowego statku powietrznego:
a) zagraża życiu lub zdrowiu osoby,
b) stwarza zagrożenie dla chronionych obiektów, urządzeń lub obszarów,
c) zakłóca przebieg imprezy masowej albo zagraża bezpieczeństwu jej uczestników,
d) stwarza uzasadnione podejrzenie, że może zostać użyty jako środek ataku terrorystycznego;
2) bezzałogowy statek powietrzny wykonuje lot w przestrzeni powietrznej w części, w której wprowadzono ograniczenia lotów albo znajdującej się nad terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w której lot statku powietrznego jest zakazany od poziomu terenu do określonej wysokości.
2. Do zniszczenia lub unieruchomienia bezzałogowego statku powietrznego albo przejęcia kontroli nad jego lotem w przypadku, o którym mowa w:
1) ust. 1 pkt 1 lit. a, b i d – są uprawnieni funkcjonariusze Policji, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej, Straży Marszałkowskiej, żołnierze Żandarmerii Wojskowej i Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz pracownicy specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych,
2) ust. 1 pkt 1 lit. c – są uprawnieni funkcjonariusze Policji, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, żołnierze Żandarmerii Wojskowej oraz pracownicy specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych,
3) ust. 1 pkt 2 – są uprawnieni żołnierze Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej – na zasadach określonych w odrębnych przepisach.
Bezpieczna odległość
Bezpieczna odległość jest zdefiniowana w aktualnych wytycznych Prezesa ULC, które dotyczą sposobów wykonywania operacji przy użyciu systemów bezzałogowych statków powietrznych w związku z wejściem w życie przepisów rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 2019/947 z dnia 24 maja 2019 r. w sprawie przepisów i procedur dotyczących eksploatacji bezzałogowych statków powietrznych. Ustawodawca zdefiniował ją następująco:
bezpieczna odległość – odległość bezzałogowego statku powietrznego od innych statków powietrznych, przeszkód, osób postronnych lub zwierząt, umożliwiającą uniknięcie kolizji, wynikającą z analizy panujących warunków meteorologicznych, otoczenia i przeszkód znajdujących się w obszarze wykonywania operacji oraz rodzaju używanego bezzałogowego statku powietrznego i kwalifikacji pilota
Warto zapoznać się z innymi definicjami.
Remote ID
System zdalnej identyfikacji (ang. Remote ID, w skrócie: RID) umożliwia dronom transmitowanie numer operatora oraz kluczowych parametru lotu. W zamierzeniach regulatora każdy dron będzie mógł zostać zidentyfikowany. Informacje nadawane przez jego RID mogą być odbierane przez użytkowników przestrzeni powietrznej (inne drony), ale przede wszystkim przez osoby (służby, inspektorzy, itp.) znajdujące się na Ziemi, które widzą latającego drona i chcą sprawdzić czy lot jest legalny.
Remote ID to nic innego jak moduł elektroniczny wyposażony w nadajniki sygnału WiFi lub BlueTooth oraz inne konieczne komponenty. Moduł ten może być niezależnym urządzeniem zainstalowany na dronie lub może być wbudowany w elektronikę drona. Dzięki modułom RID możliwa stanie się identyfikacja dronów, które przestaną być anonimowe. Wystarczy, że dron znajdzie się w zasięgu np. telefonu z dedykowaną aplikacją, zdolną do odbierania i dekodowania danych przesyłanych przez RID.
Przepisy dla systemów zdalnej identyfikacji
Zostały opisane w rozdziale: System zdalnej identyfikacji.
Weryfikacja systemu RemoteID
Istnieje kila sposób sprawdzenia działania aktywnego systemu RemoteID:
- Identyfikator RemoteID jest wyświetlany w aplikacji
- Numer seryjny RemoteID jest wyświetlany w „Dostępne sieci” sieci WLAN
Jeśli system RemoteID nie działa, aplikacja wyświetli komunikat o błędzie.
Lista „zatwierdzonych” modułów RID
EASA umieściła listę „zatwierdzonych” modułów RID:
https://www.easa.europa.eu/en/domains/civil-drones-rpas/open-category-civil-drones
Warto zwrócić uwagę na zapis: „Należy pamiętać, że EASA nie zweryfikowała zgodności takich komponentów, a deklaracja zgodności jest składana na wyłączną odpowiedzialność producenta„. Czyli nawet sama EASA publikuje informacje w dość istotnym zakresie i za nic nie odpowiada.
Aerobits – polski producent RID
Na stronie: https://www.aerobits.pl/product/idme-plus/ można kupić samodzielny moduł – cena 199EUR.
Informacje w innych serwisach
Zapraszam do zapoznania się z artykułem który napisał Michał Zawadzak (swiatdronow.pl): „ZDALNA IDENTYFIKACJA DRONÓW OBOWIĄZKOWA OD 2024„. Można się z niego dowiedzieć między innymi w jakich sytuacjach system Remote ID nie będzie musiał być montowany na BSP.
Dobry materiał przygotował również operator szkolący ASP Technologie pt.: Remote ID w dronie. Można się z niego dowiedzieć między innymi jakie dane będzie wysłała moduł RID oraz jakie są przewidziane rodzaje transmisji sygnału Remot ID.